Kuran-ı Kerim, Alak Süresi (96) 4

O’dur kalemle öğreten!

 

Bismillahirrahmanirrahim

الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ

Ellezî alleme bil kalem(kalemi).

Kuran-ı Kerim, Alak (96) 4

Kuran-ı Kerim, Alak 4. Ayetinde, en genel anlamda yazının önemi üzerinde durulmaktadır.

Ömer Nasuhi Bilmen Kur’an-ı Kerim Tefsirinde;

“Evet.. O Hikmet Sahibi Yaratıcıdır (ki: O) Kerem Sahibi Mâbud’dur ki: Nice hakikatleri kullarına (kalem ile öğretmiştir.) İnsanlar arasında ilim ve bilginin yayılmasına öyle uyuşmuş, hayattan nasipsiz bir âleti mükemmel vasıtası kılmıştır.”(1) denilmektedir.

Mecit Karakış tezinde “Allah-u Teala ilk üç ayette kendisi için iki vasıf zikretmiştir. Bunlar, “İnsanı Alak’tan yaratmak” ve “Kalemle Öğretmek”tir. 

Alakadan yaratmak ile kalemle öğretmek arasındaki bağlantı şu şekildedir: Alaka, varlık aleminin en alt kademesinde bulunan bir nesne, ilim ise, mertebelerin en yükseğidir. Sanki Allah’u Teala şöyle demektedir:

“Sen, mertebelerin en düşüğü (alaka)’dan en kıymetli mertebeye (ilim)’e yükselmiş bulunuyorsun. Bütün bu işleri yapan zat ibadete en layık olanıdır.”(2) demektedir.

 

Karakış, adı geçen tezinde bazı müfessirlerin kaleme başka anlamlar yüklediğinden de söz etmektedir; örneğin mahlukatın kaderini yazan kalem, Vahyi yazan kalemle ilgili görüşler sıralanmaktadır.

Islamiyet.gen.tr’de de benzer ifadeler var; ancak kısım kısım anlamına da işaret edilmektedir.

“Şöyle ki, Kalemle öğretendir.

Kuranı, azar azar, kalem kalem, kısım kısım öğretendir.

Lif lif, ayrıntılarına kadar anlatandır.

Kalemle, yazarak, çizerek, not alarak, bağlantı kurarak, yaşama indirgeyerek, unutmamak için, Kuran ahlakından uzak düşmemek için çaba harcayanlara belletendir.

Yaşama kaydedenlere, hayata geçirenlere, ömürlerine nakşetmek isteyenlere öğretendir.

Hayatını, ahlakını Kuran yapandır.”(3)

İslam dini inancına göre, geçmiş ve gelecek tüm olaylar ve varlıklar Allah katında bulunan Levh-ı Mahfuz, meleklerin insanların amellerini yazması …vb. Görüşleri bir tarafa bırakarak başta da belirtildiği gibi bilgileri, düşünce ve duyguları saklama vasıtası olan yazının bilimsel gelişmelere katkısı yanında günlük yaşantıda da önemli olduğu söylenebilir.

İnsanların yapmayı düşündüklerini yani planlarını yazmaları, mevcut durumu tespit etmeleri, düşünce ve duygularını iletmeleri …vb. yazma faaliyetleri için Allah yazıyı mükemmel bir vasıta kılmıştır.

“Kalem ilmin sembolüdür. İşaret anlamıyla, gönderilecek vahiylerin kalemle yazılmasının, zapturapt altına alınmasının gereğine işaret eder. Zaten Peygamberimiz de her Âyeti kâtipler eliyle yazılı hale getirmiştir.

Kalem mecazî bir ifadedir. Kalem insanlığın gelişiminde ve yücelmesinde rol oynamış en önemli alettir. Kalem‘den amaç bilgidir, eğitimdir, okuldur, her türlü eğitim malzemesidir. Buradan, eğitimin tüm alt ve üst yapısının hazırlanması gereğini de anlamalıyız.

Kalem, mecaz olarak ele alınmaz ise, uydurma rivayetler ön plana çıkıverir, Arş’ın etrafına melekler oturtulur, önlerine hokkalar konur, peygamberimiz de miraçta kalemlerin gıcırtısını dinler ve gelir anlatır.”(4)

Mükemmel bir yazı vasıtası kalemin gereği gibi kullanılması gerekmektedir.

Sabahattin Gencal, Başiskele-Kocaeli, 16. 01. 2013

1. Ömer Nasuhi Bilmen, Kuran-ı Kerim Tefsiri,

2. Mecit Karakış, Alak Suresi Tefsiri,

3. Islamiyet gen.tr.

4. İşte Kur’an.com,